Skip to content Skip to footer

T.C. Sağlık Bakanlığı, Küresel Fon “Türkiye HIV/AIDS Önleme ve Destek Programı” kapsamında, Pozitif Yaşam Derneği’nin yürüttüğü HIV’le Yaşamak ve İnsan Hakları çalışmasının bir parçası olarak HIV’le yaşayan kişilere yönelik İnsan Hakları Eğitici Eğitimi düzenlenmiştir.

HIV/AIDS epidemisi ayrımcılık, dışlama ve suçlamanın yaygın olduğu; insan hakları konusunda ciddi kaygıların yaşandığı, bireylerin ve grupların onurlarının hiçe sayıldığı ve sayılan bu nedenlerle insanların HIV/AIDS’e yakalanmalarının kolaylaştığı bir ortamda hüküm sürüyor. Birçok ülkede HIV/AIDS ile yaşayan bireylere, yakınlarına, arkadaşlarına ve onlara bakım hizmeti sunanlara karşı yaygın bir ayrımcılık uygulanıyor. Önceden dışlanmış gruplar ise insan hakları korumasından yoksun olmaları nedeniyle HIV/AIDS’in beraberinde getirdiği yıkımlardan daha fazla pay alıyor ve/veya diğer insanlar tarafından ayrımcılığa maruz bırakılıyorlar.

Büyük ölçüde cinsel yolla bulaşan bir hastalık olması nedeniyle hiç gerekmediği halde yasalarca diğer insanlara tanınan hak ve özgürlüklerin HIV/AIDS ile yaşayan insanlar ya da hastalığı yaydığına inanılan gruplar için sınırlandırılması istekleri çok sık olarak gündeme gelmektedir. Bu durum hem HIV/AIDS ile yaşayanlar için büyük sıkıntılar getirmekte hem de HIV/AIDS önleme programlarını olumsuz etkilemektedir. Gerçekte HIV/AIDS için temel insan hakları ve kamu özgürlükleri için bir sınırlama getirme zorunluluğu yoktur. HIV/AIDS savaşımında büyük engeller oluşturan ayrımcılığa karşı yasal dayanakların ortaya çıkarılması, bu konuda eksikliklerin giderilmesi çok önemlidir.

Bu bağlamda HIV’le yaşayan kişileri güçlendirmeyi, tanımlanmış ve kabul edilmiş ulusal yasalar ve uluslar arası sözleşmelerle sahip oldukları haklar hakkında bilinçlendirmeyi, yaşanan hak ihlallerini azaltmayı amaçlayan bir eğitim programı hazırlanmıştır. Eğitim materyalinin hazırlığını ve eğitici eğitimi programının yürütülmesini İstanbul Bilgi Üniversitesi İnsan Hakları Bölümü’nden İdil Işıl Gül ile İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Bölümü Öğretim üyesi Yusuf Tunç Demircan gerçekleştirmişlerdir. Materyal için illüstrasyonları ise Ali Calkan Menekşe hazırlamıştır.

Eğitimin ilk aşamasında eğitici eğitimi alan HIV’le yaşayan kişiler, ikinci aşamada bu eğitimden kazanımlarını akranlarıyla paylaşmış, eğitim programını yürütmüş ve İdil Işıl Gül ile Yusuf Tunç Demircan’dan süpervizyon almışlardır.

Program sonucunda belirlenen hedefler, bu eğitim programını sürekli hale getirmek, HIV’le yaşayan kişilerin haklar konusunda farkındalıklarını arttırmak için düzenli aralıklarla eğitim programını yinelemek, bu eğitim programını dernek kültürüne yerleştirmek ve HIV’le yaşayan kişilerin akranlarına bu konuda da destek olmalarını sağlamaktır.

Bir ülkede HIV/AIDS ile yaşayan insanlara ya da hastalığı yaydıklarına inanılan gruplara karşı uygulanan ayrımcılık ile o ülkedeki insan haklarının gerçekleşme düzeyi arasında yakın ilişki bulunur. Genelde bir ülkede evrensel insan hakları hangi düzeyde kabul görüyor, yani hangi ölçülerde anayasalarında yer alıyor ve kanunlarla korunuyorsa, bireylerin ya da grupların hakları o ölçüde korunuyor anlamına gelir. Bu durum bir etken-sonuç ilişkisinden çok bir etkileşim ve demokratik gelişmişliğin göstergesidir. İnsan haklarının geçerli bir neden olup olmadığına bakılmaksızın kolayca sınırlanabildiği, farklı yaşam tarzı olan grupların hak ve özgürlüklerinin olabileceğinin düşünülmediği toplumlarda; herhangi bir grup gibi HIV/AIDS ile yaşayanlar, eşcinseller ve seks işçileri de ayrımcılığa uğrayabilir, kamu özgürlükleri sınırlanabilir.