Birkaç dakikalığına, HIV pozitif olduğunuzu düşünün. Ve bunun iş hayatınıza etkisini. Durumunuzdan yeni haberdar olduysanız, büyük ihtimalle beyninizin içinde bir soru fırtınası kopar: Çalışmaya devam edebilecek miyim? Ya arkadaşlarım durumumdan haberdar olursa? Beni dışlarlar mı? İşten çıkarılır mıyım? Yeni bir iş arasam engelle karşılaşır mıyım? Bir de masanın karşı tarafı, yani çalışma arkadaşlarınız ve işvereniniz var.
Durumdan haberdar olsalar, büyük ihtimalle şunları sorarlar: Seninle aynı ofiste çalışırsam hastalığın bana bulaşır mı? Bu hastalık kişide performans kaybına yol açar mı?Gerçekte, HIV pozitif birinin çalışmaması için hiçbir engel yok. Kişi ilaçlarını aldığı sürece, sağlıklı biri gibi çalışma yaşamına devam edebiliyor. Nasıl bir diabet hastası insülin, bir tansiyon hastası haplarını alarak normal bir yaşam sürdüyorsa öyle. Ancak Türkiyede pratikte işler böyle yürümüyor. HIV pozitif kişiler, çalışma hayatlarında bilinçsizlik ve ondan doğan önyargı duvarıyla karşı karşıyalar. HIV pozitif olduğunuz çalıştığınız şirkette öğrenilirse, önce arkadaşlarınız tarafından dışlanır, “kim bilir ne yaptı da bu hastalığı kaptı” bakışları ve imálarıyla karşılaşırsınız. Bu virüsün ofis ortamında bulaşmasının neredeyse imkansız olduğunu anlatmanıza rağmen, üzerinize vurulmuş “tehlikeli kişi” damgasıyla dolaşırsınız. En nihayetinde, performansınız gerekçe gösterilerek işten çıkarılırsınız. Tabii, artık sosyal güvenceniz olmadığı için, aylık 700 ile 1.600 dolar arasında değişen ilaçlarınızı da alamazsınız.
ŞİRKETLER ÇALIŞANLARINI BİLGİLENDİRMELİ
Hepsi değil tabii ama, HIV pozitiflerin çoğu iş yaşamında benzer durumlara maruz kalıyor. HIV / AIDS ile yaşayan kişilerin yaşam kalitelerini artırmak için çalışmalar yürüten Pozitif Yaşam Derneğinde, bu kişilere psikolojik, tıbbi ve hukuki danışmanlık desteği veriliyor. Dernekten destek alan 300den fazla kişi var. Derneğin Yönetim Kurulu Üyesi ve Projeler Koordinatörü Arzu Kaykı, sayıları az da olsa, iyi örneklerin de olduğunu anlatıyor: “2-3 vakada, bu kişilerin dışlanmadıkları iş ortamlarına da rastladık. Bir şirketin ortaklarından biri HIV pozitif olduğunu öğrenmiş, durumu diğer ortaklarla paylaşmıştı. Ortakları durumu kabullendiler” diyor. Kaykı, şirketlerin çalışanlarını HIV / AIDS konusunda bilgilendirmeleri gerektiğini söylüyor. Özellikle Rusya, Ukrayna gibi HIVin yaygın olduğu ülkelere yapılan bayi toplantılarına dikkat çekiyor: “Gezilere katılanlar, bu ülkelerde HIV oranının yüksek olduğu konusunda uyarılmıyor.” Bu arada, dernekten destek alan kişilerin mesleklerinin çeşitli olduğunu söylüyor Kaykı. “Üst düzey yönetici, mimar, mühendis, doktor, devlet memuru, imam, papaz, sporcu, restoran işletmecisi, modacı, turizmci, her meslekten kişiler var.” www.pozitifyasam.ajans.dev
HUKUKİ AÇIDAN
İşe girişte HIV taraması yasal değilPozitif Yaşam Derneği bünyesindeki Hukuk Destek Merkezine danışanlara destek veren Avukat Habibe Yılmaz Kayar, yasal olarak, HIV pozitif birinin durumunu işyerine bildirmesi zorunluluğu bulunmadığını söylüyor. Bu bilgilerin, ancak kişinin kendi isteğiyle paylaşılabileceğinin altını çiziyor. Bazı şirketlerde, işe alınacak kişilerden HIV taramasının istendiğini, ancak bunun da yasal olmadığını söylüyor. Şirketin, HIV pozitif olduğu gerekçesiyle çalışanını işten çıkarma hakkı da yok. Avukat Kayar, bu durumdaki kişilerin suç duyurusu ve tazminat davası açma yoluna gittiklerini anlatıyor. 1,5 yıldır faaliyet gösteren Hukuk Destek Merkezine 109 kişi danışmış. Devlet memurunun AİHMdeki davasıAvukat Habibe Yılmaz Kayar, dernekten destek alan bir devlet memurunun, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinde görülen davasını şöyle anlatıyor: “HIV taşıyıcısı kişi, devlet memuru. Tedavi görmesi gerekiyor. Ancak Maliye Bakanlığının tebliğine göre, devlet memurlarının reçetelerine tanı yazılması gerekiyor. Memur ilacını eczaneden alıyor ancak eczane, ilacı tahsil etmek için en küçük birimin saymanlığına gelerek, üzerinde tanı yazan reçeteyle parasını tahsil ediyor. Sonuçta kişinin tanısı, yalnızca tahsilat amaçlı bir biçimde açıklanmış oluyor. İşte bu durumdaki danışanımız mahkemeye gitmedi, çünkü hastalığının bilinmesini istemedi. Doğrudan AİHMye başvuruldu. AİHM, iç hukuk yollarını tüketmediğinden dolayı bu dava kabul edilemezdir, kararı vermedi. Bundan sonraki aşamayı göreceğiz.”
HIV POZİTİFLERİN GÖZÜNDEN
Bir şirkette üst düzey yöneticiyim, rahatlıkla çalışıyorumASLI 15 yıldır çalışma hayatının içindeyim. 1996da HIV pozitif teşhis aldım. Çalışmaya devam ediyordum. 3-4 ay sonra, kontrolden döndüğüm bir gün, yemeğe indiğim sırada arkadaşlarım çantamı karıştırarak evraklarımı bulmuşlar. O günlerde moralsiz olduğum ve sürekli ilaç aldığımı fark ettiklerinden, bunda bir problem var diye düşünmüşler. İşten atıldım. İşten atılmak, hastalığımı öğrendiğim zamandan daha büyük yıkım oldu benim için. İlaçlarımı alabilmek için işyerine sigortamı 5 yıl devam ettirme zorunluluğu koydum. Şu anda bir şirkette üst düzey yöneticiyim. Durumumu kimseye söylemedim, bunu göze alamam. Kendi odam olduğu için ilacımı rahatlıkla alıyorum. Kesinlikle işgücü kaybı yaşamıyorum. Kullandığım ilacın yan etkisi, vücudun bazı bölgelerinde yağ birikiminin atması, bazı bölgelerde de azalması. Dolayısıyla işimi etkileyen bir şey değil. Askerlik belgemde HIV yazdığından, işe girmem imkansız gibiHAKAN HIV pozitif olduğumu öğrendiğimde, 2 yıldır bir tekstil şirketinde çalışıyordum. Durumumu, çalışma arkadaşlarımdan birine söyledim. İlerleyen zamanlarda konu şirket içinde yayıldı. Şirketten bir açıklama yapılmadı. Bir süre sonra eğitim almak ve sektör hakkında bilgi toplamak üzerine yurtdışına gönderildim. Birkaç gün sonra bir telefon geldi. Artık çok verimli olmadığımı, benimle çalışmak istemediklerini söylediler. Şok oldum. Yıl 2004tü. Sigortam kesildi. İlaçlarımı alamamaya başladım. İşten çıkarılmamda, askerlikten HIV pozitif nedeniyle muaf olduğumun anlaşılmasının etkili olduğunu sanıyorum. Çünkü işe ilk girdiğimde öğrenciydim. Mezuniyetten sonra aldığım askerlikten muaf belgesinde neden olarak HIV pozitif teşhisi yazılı. Yurtdışına gitmeden önce şirket benden bu belgeyi istemişti. Herhalde gittikten birkaç gün sonra fark ettiler. Sonraki iş başvurularımda da bu belge hep engel olmaya devam ediyor. Hatta bir kez işe kabul edildim ancak, belgeyi götürdüğüm akşam vazgeçtiklerini, benimle çalışmak istemediklerini söylediler. Patronuma da, arkadaşlarıma da söyledim görev yerim değiştirilmek üzereAHMET Özel sektörde yöneticiyim. HIV pozitif olduğumu 1,5 yıl önce öğrendim. Bunu kendi müdürümle paylaştım. Kendisi mantıklı, bilinçli bir insan. Çok büyük destek verdi. Çalışma arkadaşlarımla da konuyu paylaştım. Birçoğuyla bire bir oturup, hastalığı anlattım. Nasıl bir kanser hastası durumunu paylaşırsa öyle. Ama seni şu görevden alalım, başka göreve gerelim gibi bir yaklaşımla karşı karşıya kaldım. Sen insanlardan uzak çalış dendi. Şu anda görevim değiştirilmek üzere. Ben emekliliği hak ettim, şu anda emekli olabilecek durumdayım ancak bunun hukuksal mücadelesini vermek istiyorum. Herkes boynunu büküp razı olursa bu yaşananlar tekrar edilip duracak. Şu anda ilaç alıyorum. Ancak bu durumun çalışmama olumsuz bir etkisi yok. Bundan 10 yıl önceki halimle hiçbir farkım yok.
TIBBİ AÇIDAN
HIV (İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü) vücuda girdikten sonraki 3-10 yıl boyunca, hiçbir belirti vermediği sessiz bir evre geçiriyor. Virüsün vücudun bağışıklık sistemini gitgide zayıflatması sonucunda, bünye hastalıklara karşı korunmasız hale geliyor. Hastalıklar görülmeye başladığında, AIDS (Edinsel Bağışıklık Yetmezliği Sendromu) aşamasına geçilmiş oluyor. Kişi ilaç tedavisi görüp, 3 ayda bir kontrole gittiği sürece, hastalık kontrol altında tutulabiliyor. AIDS evresi ilerlemiş olsa bile, birkaç aylık yoğun tedaviyle hastalık HIV evresine döndürülüp kontrol altına alınabiliyor.Kaynak: http://yenibiris.com/CareerSupport/DisplayArticle.aspx?vID=8896§ionID=9
www.yenibiris.com ‘un düzenlediği anket sonuçları:AIDS’in kolay bulaşmayan bir hastalık olduğu biliniyor. Ama insanlar yine de tereddüt ediyorlar. Siz, bir AIDS hastasıyla aynı ortamda çalışır mıydınız?
| Tabii çalışırdım | Oy Sayısı: 4685 % 43,3 |
| Çalışırdım ama huzursuz olurdum | Oy Sayısı: 3659 % 33,8 |
| Bilmiyorum, danışmam lazım | Oy Sayısı: 1085 % 10 |
| Hayır, çalışmazdım | Oy Sayısı: 1398 % 12,9 |
Toplam Oy Sayısı: 10827