Temas Sonrası Koruma (kısaca PEP), şüpheli temas sonrasında HIV’in vücuda tutunmasını engelleyen, HIV tedavisini oluşturan ilaç kombinasyonlarının 72 saat içinde kullanılmaya başlandığı 28 günlük bir tedavidir. PEP, HIV geçişini engellemek için kullanılan düzenli bir yöntem değil, acil bir önlemdir. PEP’in HIV geçişini %100 engellemediği bilinmekle birlikte PEP kullanımı sonrası HIV geçişi çok az rapor edilmiştir.
“Temas Sonrası Koruma” veya “Temas Sonrası Profilaksi” çevirileri ile karşılaşabileceğiniz bu korunma yöntemi İngilizcede Post-exposure Prophylaxis, kısaca PEP olarak bilinmektedir.
Sağlık çalışanları arasında uzun yıllardır HIV ile karşılaşma olasılığı bulunan mesleki maruziyet sonrasında kullanılan PEP zamanla cinsel şiddet mağdurlarına veya yüksek risk içeren cinsel temasta bulunan kişilere de önerilmeye başlanmıştır.
PEP’e başlamak için uzman bir enfeksiyon hekimi tarafından risk faktörlerinizin gözden geçirilmesi, böbrek ve karaciğer fonksiyon testlerinizin mutlaka yapılması gerekmektedir. PEP için birden fazla ilacın kombinasyonu kullanılmaktadır. Kullanılacak kombinasyon sadece uzman bir hekim tarafından belirlenebilir. PEP ancak temastan sonra 72 saat içerisinde başlanabilir. 72 saat sonrasındaki başvurularda PEP kullanımı önerilmemektedir.
Hekiminiz tarafından PEP kullanımı öncesi risk faktörleriniz gözden geçirilecektir.
- Anal pasif partnerseniz: HIV açışından daha fazla risk altındaki biriyle, erkeklerle seks yapan bir erkekle, HIV yayılımının yüksek olduğu ülkelerde korunmasız cinsel ilişki yaşamak veya HIV ile yaşadığı bilinen ama tedavi almayan biriyle korunmasız cinsel ilişki yaşanması durumlarında PEP önerilebilir. HIV ile yaşayan ancak tedaviyle birlikte B=B seviyesinde olan ve viral yükü saptanamayan biriyle girilen cinsel ilişkilerde HIV açısından bulaş riskinin %0 olması sebebiyle PEP kesinlikle önerilmez.
- Anal aktif partnerseniz: Viral yükü belirlenemeyen seviyede olmayan HIV ile yaşayan bir kişiyle kondomsuz cinsel ilişkiye girdiyseniz PEP önerilebilir.
- Vajinal cinsel ilişki: HIV pozitif ve belirlenemeyen viral yüke sahip olmayan bir kişi ile korunmadan vajinal seks yapan kişilere PEP önerilebilir.
- Steril Olmayan İğne/enjektör kullanımı: HIV ile yaşadığı bilinen kişilerin kullandığı iğne/enjektörleri kullandıysanız PEP önerilir.
- Oral alıcı partnerseniz: Ağız içi yaralarınız/aktif ağız kanaması varsa ve viral yükü çok yüksek olan HIV ile yaşayan bir kişinin menisi ağzınıza geldiyse veya kan teması olan oral vajinal temasta bulunduysanız PEP düşünülebilir.
Kanama olmayan oral sekste, cilde meni sıçradıysa, ısırılmada, topluluk içerisinde iğne batması durumunda PEP önerilmez.
Dikkat! Hekiminiz tarafından yapılan risk değerlendirmesi sonucu PEP önerildiyse, tedavi sırasında kullanılacak ilaçlar hekim tarafından reçete edilse dahi sağlık güvenceniz tarafından karşılanmaz. Reçete edilen ilaçları eczaneden ücreti karşılığı alabilirsiniz. PEP kullanımı sonrasında hekiminize yeniden başvurarak hem HIV testlerinizi hem diğer cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara ait testleri hem de karaciğer böbrek fonksiyonu testlerinizi yaptırmalısınız.
*Bu bölümdeki bilgiler Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi ve NAM Yayınlarından derlenmiştir.
https://stacks.cdc.gov/view/cdc/38856/
http://www.aidsmap.com/Post-exposure-prophylaxis-PEP/page/1044883/