HIV’in olası bulaş yollarının anlatıldığı bölümde belirtilmiş olsa da HIV enfeksiyonundan nasıl korunmak gerektiği başlıca ele alınması gereken bir konudur.
HIV ile yaşayan bir kişiyle karşılaşmak ve temas etmek, HIV geçişi olacağı anlamına gelmez. HIV geçişinin mümkün olduğu durumlarda alınacak çok basit önlemlerle kendinizi HIV enfeksiyonundan koruyabilirsiniz.
Bununla birlikte HIV ilaçlarını düzenli kullanan ve viral yükleri baskılanmış HIV ile yaşayan kişilerden, korunmasız cinsel ilişki yoluyla HIV geçişi gerçekleşmez. Belirlenemeyen = Bulaştırmayan (B=B) olarak ifade edilen bu bilginin cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların tümü için değil, yalnızca HIV için geçerli olduğunu bilmek önemlidir. B=B hakkında detaylı bilgi almak için bu sayfayı inceleyebilirsiniz.
HIV geçişi çoğunlukla henüz tanı almamış, yani HIV ile yaşadığını bilmeyen HIV pozitif kişiler ile HIV negatif kişiler arasında yaşanan riskli davranışlar ile gerçekleşir. Dolayısıyla korunma yolları, riskli davranış ile temas edilen kişilerden bağımsız olarak kişinin kendisini korumak için bilmesi ve uygulaması gereken yöntemlerdir.
Cinsel sıvılar aracılığıyla HIV geçişini engellemek için tüm cinsel pratiklerinizde mutlaka kondom kullanmanız gerekir. Lateks ve poliüretandan üretilmiş tüm kondomlar HIV geçişini engellemek için yeterlidir. Kesin bir koruma sağlamak adına birleşme başlamadan önce kondom (prezervatif / şapka / kılıf / yelek / kaput) kullanılmaya başlanmalı ve korunmadan asla anal ya da vajinal birleşme sağlanmamalıdır.
İlişki süresinin uzunluğuna göre kondomu yenilemek gerekmektedir. Özellikle anal cinsel birleşmelerde kondomun yırtılmasını engellemek için su bazlı kayganlaştırıcı jeller kullanılmalıdır. Vazelin, bebek yağı, el ve vücut kremi gibi içeriğinde yağ olan hiçbir madde kayganlaştırıcı olarak kondomla birlikte kullanılmamalıdır. Yağ içerikli materyaller kondomun yapısında bozulmalara ve hatta yırtılmalara neden olmaktadır.
Korunmak için vajina kondomu ve/veya penis kondomu kullanılabilir. Ancak vajina ve penis kondomu kesinlikle aynı anda kullanılmamalıdır. İki kondomun aynı anda kullanılması sürtünmeyi arttırarak kondomların yırtılmasına neden olabilir. Daha fazla koruma sağlamak adına iki erkek kondomu da asla üst üste kullanılmamalıdır. Birden fazla kondomun üst üste takılması sürtünmeyi arttıracağından yırtılmalara neden olacaktır.
Tek eşlilik başlı başına bir korunma yolu olmamakla birlikte, HIV ile karşılaşma ihtimalinizi düşüren bir faktördür.
Herhangi bir maddenin (uyarıcı, uyuşturucu ve alkol) etkisi altındayken kontrol mekanizmanızda zafiyet oluşabileceğinden korunma alışkanlığınızı terk etme eğilimi gösterebilirsiniz. Bu durumda cinsel pratiklerden kendinizi uzak tutabilirsiniz.
Damar içi madde kullanıyorsanız mutlaka steril/temiz iğne/enjektör kullanmalısınız. Bir başkasının kullandığı iğne/enjektörleri ne kadar yakınınız olursa olsun kullanmamalısınız.
Eğer size ya da bir yakınınıza kan ve kan ürünü nakledilecekse bu ürünlerin mutlaka KIZILAY’dan temin edilmesi, kontrol edilmemiş kan ürünlerinin kullanılmaması için gereklidir. Eğer deri bütünlüğünüz bozulmuş ve açık yaranız varsa bir başkasının kanıyla temas etmekten (kan kardeşi olmak vb.) kaçının.
Bu korunma yollarına ek olarak Temas Öncesi Koruma (PrEP veya TÖK) ve Temas Sonrası Koruma (PEP) yöntemleri de mevcuttur. HIV ile karşılaşmadan önce veya sonra kullanılan, HIV’in vücuda girmesini veya hücrelere tutunmasını engelleyen önleyici tedavilerdir. Daha detaylı bilgi almak için Temas Öncesi Koruma ve Temas Sonrası Koruma sayfalarımızı ziyaret edebilirsiniz.