12. Uluslararası IAS (Uluslararası AIDS Cemiyeti) HIV Bilimi Konferansı 23-26 Temmuz 2023 tarihleri arasında Avustralya’nın Brisbane kentinde ve sanal olarak gerçekleştiriliyor. Dünyadaki HIV araştırması gelişmelerine ışık tutacak konferansta, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) HIV konusunda yeni bilimsel kılavuzlar yayınlıyor.
23 Temmuz’da yayınlanan yeni DSÖ kılavuzu ve beraberindeki Lancet sistematik incelemesi, HIV viral baskılanmasının ve belirlenemeyen virüs seviyelerinin hem bireysel sağlığın iyileştirilmesinde hem de yeni HIV olgularının durdurulmasındaki rolünü tanımladı. Antiretroviral tedaviyi düzenli bir şekilde kullanarak belirlenemeyen* virüs seviyesine ulaşan HIV ile yaşayan kişilerin, HIV’i cinsel partnerlerine bulaştırmadıkları ve çocuklarına dikey olarak HIV bulaştırma riskinin düşük olduğu belirtildi. DSÖ antiretroviral tedavinin, HIV ile yaşayan kişilerin hayatlarını dönüştürmeye devam ettiğini vurguladı. Erken teşhis ve tedavi edilen ve ilaçlarını reçete edildiği şekilde alan HIV ile yaşayan kişilerin, HIV negatif olan kişilerle aynı sağlık ve yaşam beklentisine sahip olmayı bekleyebilecekleri belirtildi.
DSÖ Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, “20 yılı aşkın bir süredir, dünyanın dört bir yanındaki ülkeler HIV enfeksiyonunu önlemek, test etmek ve tedavi etmek için DSÖ’nün kanıta dayalı kılavuzlarına güveniyor. Bugün yayınladığımız yeni kılavuzlar, ülkelerin HIV ile yaşayan veya HIV riski altında olan milyonlarca insanın hayatını dönüştürme potansiyeline sahip güçlü araçları kullanmalarına yardımcı olacaktır” dedi.
HIV viral baskılanmasının bireysel sağlığın iyileştirilmesi ve bulaşmanın azaltılmasındaki rolü (The role of HIV viral suppression in improving individual health and reducing transmission) başlıklı politika belgesinde yer alan önemli mesajların bazıları:
– HIV viral baskılanması, sağlığı iyileştirmek, cinsel yolla geçişi önlemek ve anneden bebeğe geçişi azaltmak için kritik önem taşımaktadır.
– Belirlenemeyen viral yüke sahip olan ve reçete edildiği şekilde ilaç kullanmaya devam eden HIV ile yaşayan kişilerin cinsel partner(ler)ine HIV bulaştırma riski sıfırdır.
– HIV viral yük testi sonuçları, tedaviye bağlı kalmak ve nihai hedef olan belirlenemeyen viral yüke ulaşmak için bir motivasyon kaynağı olabilir. Antiretroviral tedavinin başlatılması sırasında ve tedavi boyunca bağlılık danışmanlığının vurgulanması ve güçlendirilmesi, viral baskılanmanın önleyici faydalarının HIV ile yaşayan tüm insanlara iletilmesi de dahil olmak üzere çok önemlidir.
Belgede, HIV ile yaşayan bir annenin antiretroviral tedavi alması ve hamilelik, doğum ve emzirme dönemlerinde viral yükünü baskılaması halinde, dikey bulaşma riskinin %1’den az olabileceği belirtiliyor. Eğer HIV ile yaşayan bir anne antiretroviral tedavi alıyorsa ve hamilelik öncesinde, hamilelik ve doğum sırasında viral yükü belirlenemeyen seviyede ise, hamilelik sırasında bebeğe bulaşma riski bulunmuyor. Annenin viral yükü baskılanmamışsa, gebelik, doğum ve emzirme sırasında dikey geçişin çok daha sık görüleceği belirtiliyor. DSÖ kılavuzu, doğumdan sonraki dört hafta içinde viral yükü baskılanan HIV ile yaşayan bir annenin bebeğine HIV bulaştırma riskinin düşük olduğunu belirtiyor ve antiretroviral tedavi alan kadınlar için emzirmeyi öneriyor.
Bu yazı bilgilendirme amaçlıdır, HIV ile yaşayan annelerin emzirme pratiklerini mutlaka hekimlerinin kontrolü ve tavsiyeleri ile devam ettirmeleri önerilir.
*Kullanılan teste göre tespit edilemeyen viral yük.
Kaynaklar:
- https://www.who.int/news/item/23-07-2023-new-who-guidance-on-hiv-viral-suppression-and-scientific-updates-released-at-ias-2023
- https://www.who.int/publications/i/item/9789240055179